Rượu mẫu sơn lạng sơn là một nét đặc trưng của người đồng bào dân tộc Dao sinh sống trên vùng núi thuộc huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn.
Với phương thức chưng cất rượu truyền đời, đến nay loại rượu này đã có hơn ngàn năm lịch sử, rượu trong như nước suối, hương thơm đặc trưng, dư vị dễ chịu xứng danh thương hiệu “tiên tửu” xứ Lạng.
Đây là loại rượu đã được truyền qua rất nhiều đời người Dao Lù Gang sinh sống trên đỉnh mây mù này. Nguyên liệu để người dân bản địa chưng cất rượu Mẫu Sơn cũng rất đặc biệt.
Ngoại trừ việc lấy được nước suối chảy ra từ những ngọn núi có độ cao hơn 1.000m so với mặt nước biển thì men lá (men rượu) cũng là một yếu tố vô cùng đặc biệt. Men rượu được làm từ những loại lá rừng cũng đặc biệt, sống trên địa hình đồi núi cheo leo.
Người Dao nơi đây đã sáng tạo, lưu giữ, truyền cho đời con cháu cách làm men lá từ hơn 30 loại thảo dược vô cùng quý hiếm như: trầu rừng, rễ dây nước, dây ngọt…
Chính vì sử dụng nhiều loại thảo dược nên rượu mẫu sơn lạng sơn có nhiều tác dụng như chữa phong thấp, đau lưng, làm lành vết thương, đau lưng…
Do đó, với một lượng uống vừa phải sẽ giúp nâng cao thể trạng cho người sử dụng chỉ sau một thời gian ngắn.
Các loại thảo dược sau khi hái từ rừng về sẽ được rửa sạch, băm nhỏ và phơi khô, sau đó mang trộn đều chúng lại với nhau, giã nhỏ và đem đun. Đợt nước đầu dùng để nhào bột, nước hai để ngâm gạo (gạo tẻ, không ẩm mốc).
Từ ngàn đời nay, rượu mẫu sơn lạng sơn được nấu để phục vụ cho đồng bào trong làng và dùng cho những dịp lễ hội, trở thành một nét văn hóa không thể thiếu của của người dân nơi đây.
Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, con người nơi đỉnh mù sương này đã giao lưu cởi mở hơn. Cùng với đó là sự quan tâm đầu tư du lịch đối với địa danh này của địa phương nên nhờ đó càng nhiều người biết đến đặc sản Mẫu Sơn đỉnh.
rượu mẫu sơn lạng sơn
Tương tự như cách chưng cất rượu truyền thống theo phương pháp thủ công khác, cách nấu rượu Mẫu Sơn tốn khá nhiều thời gian và công sức, nếu lơ là có thể sẽ làm hỏng luôn cả mẻ rượu.
Do đó, những sản phẩm được cung cấp ra thị trường đa số đều do những người nấu rượu có kinh nghiệm, đã làm công việc này từ nhiều năm, thậm chí là gần cả đời người.
Gạo sau khi được vo sạch, sẽ ngâm trong khoảng 1 giờ đồng hồ và sau đó mới đem đi nấu cho chín đều. Khi nấu cơm cần canh lửa sao cho cơm chín thơm mà không bị cháy, khê.
Phần cơm chín đều sẽ được trải ra nia, chờ nguội sẽ rắc đều men sau đó cho vào trong vại sành, đậy nắp kỹ và đem đi ủ.
Theo cách nấu rượu Mẫu Sơn, cơm rượu trộn men cần được ủ từ 15 đến 25 ngày để cơm lên men toàn bộ, rượu ủ càng lâu thì sẽ cho chất rượu càng ngon.
Người dân nơi đây chọn cách cất rượu theo kiểu truyền thống, cơm rượu sau khi ủ xong sẽ đem đi chưng cất, quá trình chưng cất kéo dài khoảng 4 giờ liên tục, cần giữ lửa đều và liên tục.
Cho toàn bộ cơm rượu vào trong một cái chõ, phía trên miệng chõ có lỗ thủng để dẫn rượu ra ngoài. Ngay phía trên miệng chõ đặt một chảo nước lạnh và trong quá trình chưng cất phải thay nước liên tục để đảm bảo nước trong chảo đủ độ lạnh để ngưng tụ rượu.
rượu mẫu sơn lạng sơn khi uống người ta chết mê chết mệt cái hương cay nồng, thơm dịu của nó, dù bạn có uống say thì khi tỉnh lại cũng sẽ không hề thấy đau đầu.
Những người nấu rượu có kinh nghiệm và lâu năm nhất thì chỉ cần nghe tiếng giọt rượu rơi vào chum sành c\ũng sẽ biết được chất lượng rượu chứ không cần nếm.
Khi rót rượu ra chén, bạn sẽ thấy giọt rượu trong veo như pha lê, từng giọt rơi xuống chén tạo ra những thanh âm thánh thót vô cùng.
Rượu rót ra chén sủi bọt sủi tăm, uống vào không có cảm giác gắt, hay nóng cháy cổ khiến người ta giật mình, e ngại.
Tiếng lành đồn xa, rượu Mẫu Sơn không còn bó hẹp trong không gian thôn làng nữa mà vươn đến các địa phương khác. Nhiều người khi ghé qua đất Lạng Sơn đều muốn nếm thử một lần cho biết hoặc mua một ít về biếu làm quà.
Ở Mẫu Sơn, hiện có gần 80 hộ gia đình nấu rượu và đã mở rộng tới nhiều hộ gia đình khác. Sở dĩ người dân vẫn đeo đuổi nghề nấu rượu vì nó như một thứ di sản văn hóa và nay đã trở thành sản phẩm du lịch không thể thiếu, phần nào làm nên niềm tự hào của người dân Mẫu Sơn.
“Từ thời ông bà, cha mẹ đã làm nghề này nên sau này lớn lên tôi cũng học dần cách làm và được truyền lại công thức làm men lá của gia đình.
Rượu Mẫu Sơn khác so với những loại rượu khác bởi nó bình dân nhưng có thương hiệu. Bình dân ở chỗ nó được nấu và chưng cất theo kiểu truyền thống, lá làm men được hái từ rừng, sử dụng nguồn nước khe nơi đỉnh núi mù sương này”, ông Sính chia sẻ.
Ông Sính cho biết, trung bình 1 ngày ông nấu 2 mẻ rượu (70kg gạo). Hiện rượu bán với giá trung bình 30.000 đồng/lít, rượu ủ 3 – 4 năm bán với giá 70.000 – 80.000 đồng/lít.
Thường các nhà hàng, khách du lịch đặt mua rất nhiều. Nhiều hộ gia đình nấu rượu rồi bán giao cho các công ty đặt theo yêu cầu.
Rượu ngon tinh khiết là thế nhưng có một nỗi lo chung của bà con bản người Dao nơi đây, đó là các loài cây dùng làm men hiện rất khó tìm và ngày càng ít đi do bị khai thác quá nhiều.
Để thương hiệu rượu Mẫu Sơn đứng vững trên thị trường thì việc cần phải tính đến là gìn giữ những loại thảo dược quý để làm men, tiếp tục chắt lọc tinh túy của đất trời nơi đây xứng danh “tiên tửu” xứ Lạng.
Thương hiệu rượu mẫu sơn lạng sơn đã đoạt giải thưởng “Sao vàng đất Việt” từ năm 2002. Chỉ có nguồn nước Mẫu Sơn, cách chưng cất thủ công hàng nghìn năm và loại men của người dân bản địa nơi đây mới làm nên hương vị thơm nồng, êm dịu của loại rượu này.
Quy trình sản xuất rượu men lá Mẫu Sơn
Men lá Mẫu Sơn là sự chắt lọc và kết hợp hài hòa giữa những tinh hoa của trên 30 loại thảo dược quý hiếm riêng có ở Mẫu Sơn, nhiều vị lá không chỉ tạo nên vị thơm, vị ngon riêng biệt cho rượu Mẫu Sơn Đỉnh mà còn có công dụng bồi bổ sức khỏe, như: Cúc chỉ thiên (còn gọi là cây 36 rễ); Hoắc hương núi; Thảo uy linh; Cây Sáy dịp…
rượu mẫu sơn lạng sơn 1
Rượu Mẫu Sơn Đỉnh nức tiếng cả nước nhờ sự kết hợp giữa nguồn nước suối tinh khiết chảy ra từ lòng núi với khí hậu quanh năm dịu mát chỉ có ở Mẫu Sơn, nơi có độ cao hơn 1000m so với mực nước biển và bí quyết trong việc lên men và chưng cất chỉ có ở đồng bào Dao.
Rượu Mẫu Sơn Đỉnh lưu luyến du khách khổng chỉ bởi vị thơm của lá rừng, vị ngọt của nước suối mà còn bởi sự hồn hậu chất phác của người dân nơi đây và những khát khao gìn giữ bản sắc văn hóa độc đáo của riêng mình.
Rượu Mẫu Sơn Đỉnh sau khi chưng cất lại được cho vào thùng gỗ sồi. Gỗ sồi bên cạnh việc làm cho chất andrehit thẩm thấu, khuếch tán nhanh hơn còn làm cho hương vị rượu mềm mại hơn, chất phenol trong gỗ sồi khi kết hợp với rượu sẽ tạo ra vị thơm ngọt ngào.
Những thùng gỗ sồi sau khi đã chứa đầy ắp rượu lại được cho vào hầm xây bằng đá với một nhiệt độ ổn định trên đỉnh núi Mẫu Sơn đã tạo ra sự êm dịu, sâu lắng cho từng giọt rượu Mẫu Sơn Đỉnh
Hương vị núi rừng Lạng Sơn
Khi đến bất cứ điểm du lịch nào thì việc thưởng thức những món đặc sản của nơi đó cũng là một phần không thể thiếu nếu muốn có khoảng thời gian thú vị tại nơi đó.
Và khi đến Lạng Sơn du khách cũng muốn có những trải nghiệm thú vị về ẩm thực, có rất nhiều món đặc sản nổi tiếng của vùng đất núi rừng này mang đến cho du khách những cung bậc cảm xúc tuyệt vời.
Và rượu mẫu sơn lạng sơn là một sự tinh túy hoàn hảo kết hợp giữ con người và đất trời Mẫu Sơn. Hãy cùng khám phá xem loại rượu này có gì đặc biệt mà lại nổi tiếng đến vậy nhé.
Còn đợi gì nữa mag không thưởng ngay cho mình chuyến du lịch Lạng Sơn để thưởng thức món rượu mẫu sơn lạng sơn đặc biệt này nhỉ? Hi vọng bạn sẽ có những trải nghiệm thú vị tại mảnh đất xinh đẹp này.
Tinh túy đất trời Mẫu Sơn
Nếu là một người yêu thích rượu chắc chắn bạn không thể không biết món rượu Mẫu Sơn nổi tiếng với hương vị đặc biệt khiến người ta nếm thử một lần là không thể quên được.
rượu mẫu sơn lạng sơn hay còn gọi là Mẫu Sơn Đỉnh là một loại rượu nổi tiếng của người dân tộc Dao sống trên đỉnh Mẫu Sơn.
Đây là loại rượu đã được truyền qua rất nhiều đời người Dao. Nguyên liệu để người ta chưng cất rượu Mẫu Sơn cũng rất đặc biệt, ngoại trừ việc lấy được nước suối chảy ra từ những ngọn núi có độ cao hơn 1000m so với mặt nước biển đã là một sự vất vả khó miêu tả thành lời.
Ngoài nước suối thì men rượu cũng là những loại lá rừng đặc biệt sinh sống trên địa hình đồi núi treo leo, men lá được người Dao chế biến từ hơn 30 loại thảo dược vô cùng quý hiếm như: trầu rừng, rễ dây nước, dây ngọt…
Chính vì sự dụng nhiều loại thảo dược nên rượu mẫu sơn lạng sơn có nhiều tác dụng như chữa phong thấp, đau lưng, làm lành vết thương, đau lưng…
Những loại thảo dược để làm men nấu rượu mẫu sơn lạng sơn khi lấy về sẽ được rửa sạch sẽ, để ráo nước, mang đi băm nhỏ và phơi thật khô.
Khi thảo dược đã khô người ta trộn đều tất cả với nhau và giã cho chúng thật nhỏ rồi sẽ đem đun. Nước của thảo dược đợt đầu sẽ dùng để nhào bột, lần 2 sử dụng cho việc ngâm gạo, loại gạo làm men phải là gạo tẻ, không được ẩm mốc.
Theo những già làng già cả nhất của bản người Dao chuyên làm rượu Mẫu Sơn trên đỉnh Mẫu Sơn thì loại men quý này phải được ủ ít nhất là 15 ngày, men thành phẩm càng phồng, càng trắng thì càng thơm ngon và nấu rượu sẽ được chất lượng tốt nhất.
Công thức chế biến men cũng chỉ được truyền cho người con trai và con dâu trong gia đình chứ tuyệt đối không được truyền cho con gái.
Rượu Mẫu Sơn nhờ có loại men này mới có hương vị đặc biệt khiến ai cũng mê mệt đến vậy. Thương hiệu rượu Mẫu Sơn đã đoạt được giải thưởng: “Sao vàng đất Việt” năm 2002, nếu muốn rượu mẫu sơn lạng sơn cho ra hương vị thuần túy nhất thì phải sử dụng nguồn nước Mẫu Sơn, men người Dao và cách chưng cất thủ công được truyền lại qua hàng ngàn đời.
rượu mẫu sơn lạng sơn 2
Theo người dân nấu rượu mẫu sơn lạng sơn thì rượu bán lời lãi chẳng được nhiều như người ta tưởng, lại còn vất vả nữa nhưng họ chưa bao giờ có suy nghĩ bỏ nghề bởi đây là những nét truyền thống văn hóa mà ông cha đã truyền lại.
Vào thời điểm hiện tại thì có hơn 100 hộ gia đình vẫn đang nấu rượu trên đỉnh Mẫu Sơn. Từ lâu rượu Mẫu Sơn đã trở thành một nét di sản tuyệt vời của Mẫu Sơn, góp phần làm đẹp hơn cho mảnh đất này, giúp quảng bá du lịch Mẫu Sơn và là niềm tự hòa to lớn của những con người sinh sống nơi đây.
Khi uống rượu mẫu sơn lạng sơn người ta chết mê chết mệt cái hương cay nồng, thơm dịu của nó, dù bạn có uống say thì khi tỉnh lại cũng sẽ không hề thấy đau đầu.
Những người nấu rượu có kinh nghiệm và lâu năm nhất thì chỉ cần nghe tiếng giọt rượu rơi vao chum sành cùng sẽ biết được chất lượng rượu chứ không cần nêm nếm.
Khi rót rượu ra chén bạn sẽ thấy giọt rượu trong veo như pha lê, từng giọt rơi xuống chén tạo ra những thanh âm thánh thót vô cùng. Rượu rót ra sẽ sủi bọt tăm, khi uống vào không gây nóng rát cổ, không gắt.
Rượu Mẫu Sơn đặc biệt vô cùng, đặc biệt từ nước, từ men, đến gạo, đến khí hậu, chính những sự đặc biệt ấy khiến rượu mẫu sơn lạng sơn trở nên nổi tiếng khắp mọi miền tổ quốc.
Trên đây là toàn bộ thông tin về rượu mẫu sơn lạng sơn. Hi vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích. Rong Ba Travel chúc bạn có một chuyến đi thật an toàn và ý nghĩa!
